دیجیتال مارکتینگ (بازاریابی اینترنتی) چیست؟
به هرگونهای از بازاریابی محصولات و خدمات که از طریق دستگاههای الکترونیکی انجام میشود دیجیتال مارکتینگ میگویند.
نیل پتل (Neil Patel) دیجیتال مارکتر معروف هندی
با دیجیتال مارکتینگ سعی می شود از طریق ابزارهایی مثل وب سایت، ایمیل، شبکه های اجتماعی رفتار کاربران و مخاطبان تحلیل شود که بعد از بررسی های لازم بتوان بیشترین بازدهی را از بازاریابی بر روی این افراد کسب کرد.
با گسترش شبکه های اجتماعی و میزان محبوبیت آن ها در کشور ما استفاده از تلفن های همراه در کشور چندین برابر شده. بطوریکه هر نفر از اعضای یک خانواده حتما مجهز به یک گوشی تلفن همراه هوشمند است. این به این معنی است که: هر کجا که سیل عظیمی از افراد وجود دارند مسلما بهترین جا برای تبلیغات است و دیجیتال مارکتینگ هم دقیقا یعنی همین!
استفاده از هر نوع رسانه ای که مربوط به کسب و کارهاست می تواند به بازاریابی دیجیتال ما کمک کند. مثلا با استفاده از بهینه سازی سایتمان برای موتورهای جست و جو می توانیم از طریق موتورهای جست و جو و به ویژه گوگل مشتریان زیادی را با محصولات و خدمات خود آشنا کنیم.
در دیجیتال مارکتینگ استفاده از ابزارهای دیجیتال مطرح است، نه فقط اپلیکیشنها و موتورهای جستجو و …
بنابراین دیجیتال مارکتینگ میتواند همزمان آنلاین باشد یا آفلاین.
دیجیتال مارکتینگ آفلاین
فعالیتهای بازاریابی که به صورت سنتی و محیطی در حال اجرا بوده اگر با استفاده از ابزارهای دیجیتال باشد دیجیتال مارکتینگ آفلاین گفته میشود، که انواع آن را نام میبریم:
- ارتقایافته
- بیلبوردهای الکترونیک
- سمپلینگ الکترونیک
- رادیو مارکتینگ
- تبلیغات رادیو
- اسپانسر شدن برنامهها
- بازاریابی تلویزیونی
- تبلیغات تلویزیونی
- تله شاپینگ
- بازاریابی تلفنی
- تماس سرد
- پیامکی
- کد qr
دو نکتهی منفی درباره بازاریابی آفلاین وجود دارد که اولی اینه که به طور کلی خیلی سخت میشود پیامی را سفارشی شده و هدفگیری شده به بخش خاصی از مشتریان رساند. مثلاً شما در تلویزیون پیام تبلیغاتی خود را به هرکسی که پای تلویزیون نشسته میرسانید ولی هرگز نمیتوانید برای هرکس پیام منحصر به فرد خودش را بفرستید. برای مثال خیلی جذابتر بود اگر برای کسی که تا به حال شما را نمیشناخته پیامی برای جذب آن ارسال کنید و برای کسی که قبلاً از شما خرید داشته پیامی برای تشکر یا تخفیف ویژه بدهید که مجدد از شما خرید کند. که متاسفانه این امکان وجود ندارد.
نکته منفی دیگر این نوع تبلیغات سخت بودن سنجش و ارزیابی بازدهی آن است. مثلاً هنگامی که شما همزمان هم در رادیو و هم در تلویزیون و هم در بیلبوردهای شهر تبلیغ کردهاید نمیتوانید به طور دقیق بدانید چند نفر تبلیغ شما را دیدهاند، چند نفر از طریق آن از شما خرید کردهاند، به طور تفکیک شده چند نفر از رادیو و چند نفر از بیلبورد از شما خرید کردهاند و … . پاسخ هیچکدام از این نوع سوالات در بازاریابی آفلاین را نمیتوان به طور دقیق داد.
اما در بازاریابی دیجیتال از نوع آنلاین همه چیز بسیار دقیق قابل هدفگیری و قابل سنجش است.
دیجیتال مارکتینگ آنلاین
در این نوع از بازاریابی که به آن بازاریابی آنلاین گفته میشود، شما با استفاده از اینترنت با سرعت بیشتر و دقیقتر با مشتریان ارتباط برقرار میکنید و هرکدام از کمپینهای شما اگر بازدهی خوبی با توجه به هزینه آن ایجاد نکرده است آن را تکرار نخواهید کرد. حتی در این نوع، شما میتوانید برای بخشی از مشتریان خود یک کمپین متفاوت از بخشی دیگر طراحی میکنید (آزمون A/B) تا بسنجید کدام کمپین موفقتر بوده تا دیگری را متوقف کنید که این امر باعث میشود هزینهها و بازدهی شما به شدت بهبود یابد.
انواع ابزارهای دیجتال مارکتینگ
۱٫ آنالیز و تحلیل داده
پس از اجرای هر کمپین تبلیغاتی، لازم است با کمک پلتفرمهای مختلف، به تحلیل کمپین موردنظر بپردازید. پلتفرمهای داخلی و خارجی مختلفی در این زمینه وجود دارد که میتواند به بهبود کمپین شما بسیار کمک کند. با تحلیل درست، بازدهی کمپینتان را افزایش دهید و کمپینهای بهتری اجرا کنید. در ادامه به معرفی دو ابزار پرکاربرد آنالیز و تحلیل داده میپردازیم :
متریکس
متریکس یکی از ابزارهای دیجیتال مارکتینگ ایرانی است که در این زمینه کمک بسیاری به استارتآپها میکند. متریکس به عنوان یک ابزار تحلیلگر شخص ثالث (Third Party)، تلاش میکند تا نتایج کمپینها در هر یک از کانالها و شبکههای تبلیغاتی را به صورت گزارشهایی شفاف و قابل فهم به تبلیغدهندگان ارائه دهد. عملکرد این سرویسهای شمارنده به دور از قضاوت و به صورت کاملاً بیطرف است؛ بنابراین میتوانید به این شمارنده (Tracker) مثل تمام سرویسهای مشابه بینالمللی اطمینان کنید.
گوگل آنالیتیکس
یکی از مهمترین و پراستفادهترین ابزارهای دیجیتال مارکتینگ، گوگل آنالیتیکس است گوگل آنالیتیکس مجموعهی بسیار زیادی از گزارشها را به صورت کاملا رایگان در اختیار شما قرار میدهد. شما میتوانید رفتار مخاطبان وبسایتتان را به خوبی دنبال و تحلیل کنید.
گوگل آنالیتیکس به شما نشان میدهد هر یک از مخاطبان سایتتان از چه طریقی وارد وبسایت شدهاند و چگونه مسیر فانل فروش خود را طی کردهاند و کلی اطلاعات بسیار مفید دیگر.
۲٫ بهینه سازی سایت برای موتورهای جست و جو (SEO)
مسلما هدفمندترین مخاطب شما مخاطبی است که خودش به دنبال خدمات و محصولات شما می گردد. چون با توجه به نیازش شما را انتخاب می کند. کاربران زیادی بلافاصله پس از اینکه سوالی در ذهنشان شکل میگیرد، در گوگل جستجو میکنند. در نتیجه بسیار حائز اهمیت است در نتایج گوگل باشید و هنگام نیاز کاربر، با ارائهی محصول یا خدمت خود او را یاری کنید.
با بهینه سازی سایت خود برای موتورهای جست و جو می توانید هدفمند ترین مخاطبین را داشته باشید.
در این روش با بهینه سازی داخلی و خارجی سایت که شامل بهینه سازی قالب سایت، سرعت سایت، مسائل تکنیکی و تولید محتوای سئو شده و توزیع آن می شود، سایت خود را برای موتورهای جست و جو بهینه می کنید تا وب سایت شما زودتر از رقبایتان در معرض دید مخاطبانتان قرار بگیرد.
۳٫ ایمیل مارکتینگ یا بازاریابی ایمیلی (Email Marketing)
هنوز هم ایمیل مارکتینگ در ایران جواب می دهد!
اگر دیجیتال مارکتینگ را به یک پازل تشبیه کنیم، بازاریابی ایمیلی یکی از اصلیترین تکههای این پازل است. ایمیل مارکتینگ نرخ بازگشت سرمایه (ROI) خوبی دارد و هر سال نسبت به سال قبل رشد حدود ۴ درصدی را تجربه میکند. ایمیل مارکتینگ یا بازاریابی از طریق ایمیل ابزاری است که هیچ کسب و کار موفقی را نمی توانید پیدا کنید که از آن بهره نگرفته باشد.
ایمیل مارکتینگ مناسب ترین ابزار برای رابطه سازی است. یعنی شما فقط از طریق ایمیل می توانید پیشنهاد های ویژه تان را به کاربران سایتتان بدهید و آن ها را مجاب کنید دوباره به سایت شما بیایند. ایمیل ابزاری است که هیچ شبکه اجتماعی محبوبی نمی تواند جایش را بگیرد.
با ایمیل مارکتینگ می توانید فروش های بی نظیری را در همان لحظات ابتدایی که کاربر تازه با سایت شما آشنا شده است ایجاد کنید.
هیچ کسب و کار اینترنتی را نمی توان پیدا کرد که موفق باشد و از ایمیل مارکتینگ استفاده نکرده باشد!
ابزارهای گوناگونی برای بهینه کردن ایمیل مارکتینگ وجود دارد. در ادامه به معرفی چند مورد اصلی که در ایران بیشترین استفاده را دارد، میپردازیم :
Mailchimp یکی از قدرتمندترین و سخاوتمندانهترین ابزارهای دیجیتال مارکتینگ جهان است که در سال گذشته ۲۵۰ میلیارد ایمیل توسط کاربرانش ارسال شده است. با استفاده از Mailchimp شما میتوانید ۱۲۰۰۰ ایمیل به ۲۰۰۰ نفر در هر ماه به صورت رایگان ارسال کنید. همچنین این ابزار با قابلیت تقسیمبندی مخاطبان، اتوماسیون قوی، آمار و گزارشهایی که از دیده شدن و کلیک بر روی ایمیل موردنظر میدهد، به شما کمک می کند کمپین خود را دقیق بررسی کنید و محتوای بهینه و جذابتری برای ایمیل خود ایجاد کنید.
همچنین میتوانید از سرویسهای ایرانی خوبی همانند میلچی، میلتاز، نامهرسان چابک و … و همچنین از ابزارهای قدرتمند خارجی دیگری همانند Mailerlite، Emma، Marketo، GetReponse و … برای اجرای کمپینهای ایمیل مارکتینگ خود استفاده کنید.
۴٫ تبلیغات کلیکی
در تبلیغات کلیکی (cost per click) شما به ازای کاربری که تبلیغ را دیده و روی آن کلیک کرده است، هزینه پرداخت میکنید. در نتیجه هزینه تبلیغات شما با مجموع تعداد کلیکی که کاربران روی تبلیغ کردهاند، متناسب است. با توجه به این امر، هر چه کلیک بیشتری صورت گیرد، هزینه افزایش پیدا میکند. در تبلیغات کلیکی، با توجه به قیمت کلیکی که تعیین میکنید و متناسب با بودجهای که برای تبلیغات کلیکی خود در نظر میگیرید، کلیک دریافت میکنید و هزینه میپردازید.
تبلیغات شامل هزینه اینترنتی انواع گوناگونی دارد. نمونه ای از اثر بخش ترین تبلیغات اینترنتی، تبلیغات کلیکی در گوگل است. از طریق تبلیغات گوگل هر سایتی می تواند یک شبه رتبه یک گوگل شود و خیلی زود بازخورد قابل توجهی دریافت کند. در این روش تبلیغاتی با توجه به موضوع تبلیغ خود به صورت هوشمندانه مشخص می شود که چه زمانی و در چه مکان هایی تبلیغات شما به نمایش در آید. تبلیغات کلیکی فقط محدود به نمایش در سایت های بزرگ نمی شود. بلکه شما حتی می توانید تبلیغات خود را در اپلیکیشن های موبایلی نیز به نمایش در آورید.
۵٫ مدیریت شبکههای اجتماعی و تحلیل آن (Social Media)
شما باید جایی حضور داشته باشید که مردم در آن جا هتستند!
یکی از قدرتمند ترین و تاثیر گذار ترین ابزارها در دیجیتال مارکتینگ شبکه های اجتماعی هستند. همانطور که می دانید کاربران فعلی اینترنتی بیشتر از موبایل های خود برای رفع نیاز یا گشت و گذار در اینترنت استفاده می کنند. همین امر باعث می شود که بیشتر وقت خود را در شبکه های اجتماعی نیز به سر ببرند. شبکه های اجتماعی یکی از بهترین کانال هایی است که از آن می توان برای بازاریابی دیجیتالی استفاده کرد. پتانسیلی که در شبکه های اجتماعی برای تبلیغات وجود دارد شاید در هیچ کدام از رسانه ها وجود نداشته باشد.
شبکههای اجتماعی دیگر به بخشی از زندگی روزمرهی بسیاری از ما تبدیل شدهاند. ما از طریق این شبکهها اخبار روز را دنبال میکنیم، مطالب مورد علاقۀ خود را میخوانیم و با دوستانمان در ارتباط هستیم. با استفاده از شبکههای اجتماعی میتوانید فرصتی خوب برای برندهای تجاری خود ایجاد کنید تا نام برندتان را در ذهن کاربران همیشگی نمایید و با آنها یک رابطۀ دوستانه برقرار کنید. همچنین انتشار تبلیغ شما در شبکههای اجتماعی مختلف و پرکاربَر میتواند تاثیر بسزایی در درآمدتان داشته باشد و به رشد کسبوکار شما کمک بسیار کند.
همانطور که میدانید، امروزه کاربران بسیاری از شبکههای اجتماعی استفاده میکنند؛ در نتیجه حضور فعال و موثر در این شبکهها برای کسبوکار شما میتواند بسیار سودمند باشد و باعث افزایش تعامل برندتان با کاربران شود. پلتفرمهای مدیریت شبکههای اجتماعی به شما این امکان را میدهد که زمان انتشار محتوای خود را تعیین کنید. همچنین با دادن گزارشها و آمارهای مختلف به آنالیز بازخورد کاربران شبکههای اجتماعی کمک بسیار میکند و امکان مدیریت بهینه کامنتها را نیز به شما میدهد.
پیج شما در شبکههای اجتماعی مثل مغازهای است که برای اجارۀ آن هیچ هزینهای پرداخت نمیکنید اما میتوانید به تعدادی زیادی از مشتریان دسترسی داشته باشید.
۶٫ ارسال پوش نوتیفیکیشن
یکی از جدیدترین روش های تبلیغات دیجیتال ارسال پیام اعلان است. این روش را بیشتر در اپلیکیشن های موبایلی می بینیم. در این روش پیام های اعلان به صورت نوتیفیکیشن در موبایل ها ظاهر می شود. یعنی زمانی که شما در حال استفاده از گوشی موبایل خود هستید تبلیغاتی به صورت پوش نوتیفیکیشن برای شما ظاهر می شود. این روش هم یکی از جدیدتری و بهترین روش های تبلیغات دیجیتالی است. روزانه میلیونها پوش نوتیفیکیشن تبلیغاتی و غیر تبلیغاتی برای کاربران مختلف در سراسر دنیا ارسال میشود. میتوانید از بسترهای مختلف ارسال پوش نوتیفیکیشن استفاده کنید و تعامل خود را با کاربران افزایش دهید.
با کمک پلتفرمهای ارسال پوش نوتیفیکیشن میتوانید نرخ بازگشت کاربران به سایت، میزان فروش و ترافیک سایتتان را افزایش دهید و با ارسال نوتیف به میلیونها کاربر، حضورتان را به آنها یادآوری کنید.
۷٫ انتشار رپورتاژ آگهی
رپورتاژ آگهی به شکلی از آگهی گفته میشود که در قالب یک مقاله یا گزارش خبری (و با لحنی بیطرف) به مخاطبان عرضه میشود؛ این نوع آگهی یکی دیگر از ابزارهای دیجیتال مارکتینگ است که به شما کمک میکند با انتشار محتوایی مناسب و جذاب، مورد توجه کاربران بسیاری قرار بگیرید. کسبوکارها با اهداف مختلفی اعم از افزایش آگاهی از برند، سئو، روابط عمومی و افزایش فروش اقدام به انتشار محتوا در سایر رسانهها تحت عنوان رپورتاژ آگهی میکنند.
رپورتاژ آگهی از جنبه های مختلف می تواند برای شما بسیار مفید باشد. اول اینکه شما از طریق رپورتاژ آگهی می توانید بک لینک های با کیفیت و دائمی دریافت کنید. دوم اینکه ممکن است از طریق لینک منبع ترافیک سایت شما بالا برود. سوم اینکه به برند سازی شما کمک می کند. البته از این بابت می گویم که گوگل خیلی به وجود نام برند ها در سایت های دیگر اهمیت می دهد.
و در آخر که مهمترین مزیت رپورتاژ آگهی است اینه که به سئوی سایت شما بسیار بسیار کمک می کند.
۸٫ کوتاهکنندهی لینک
با افزایش استفاده افراد از شبکههای اجتماعی، بسیاری از مواقع لازم است آدرسی از سایت خود را در شبکههای اجتماعی مختلف قرار دهید و دسترسی کاربران را به صفحه موردنظر افزایش دهید. بسیاری از لینکها، تعداد کاراکتر زیادی دارند که باعث میشود از نظر ظاهری جذابیت خود را برای کاربر از دست بدهد و فضای زیادی را نیز اشغال کند. با کمک کوتاهکنندههای لینک میتوانید آدرس لینک موردنظر را کوتاه و زیبا کنید و در بسیاری از بسترهای موجود همانند شبکههای اجتماعی، پیامک و … لینک خود را به دست مخاطب برسانید.
کوتاهکنندههای داخلی و خارجی بسیاری وجود دارد که میتوانید به راحتی از آنها استفاده کنید :
لینکپی، لیش، پیلینک و … از جمله کوتاهکنندههای داخلی هستند. bit.ly، goo.ly و … از جمله کوتاهکنندههای خارجی هستند. البته مدتی است که goo.gl دیگر به کاربران جدید سرویس نمیدهد و فقط کاربرانی که قبلا از این سرویس استفاده میکردند، میتوانند از آن بهره ببرند.
۹٫ چت آنلاین
امروزه پس از ورود به بسیاری از سایتها، چتباکس آنلاین کوچکی پایین صفحه سمت راست باز میشود و حسِ خوبِ پشتیبانی و همراهی همیشگی را به مخاطب القا میکند. ابزار گفتگو و پشتیبانی آنلاین، به شما کمک میکند به سادگی با مخاطبان سایت خود ارتباط بر قرار کنید و رفتار آنان را تحلیل کنید.
و خوشبختانه سایتهای ایرانی بسیار خوبی در این زمینه وجود دارد و به کسبوکارها یاری میرساند. در زیر به معرفی برخی از چت آنلاینها میپردازیم :
- رایچت
- دینگچت
- ریتین
- چتیاتو
- دیالوگ
- و …
۱۰٫بازاریابی محتوا (Content Marketing)
یکی از بهترین ابزارها در بازاریابی دیجیتال بازاریابی محتوا است که مناسب برای همه ی کسب و کارهای آنلاین با هر سرمایه و بودجه ای است. فرقی نمی کند کسب و کار اینترنتی شما کوچک باشد یا بزرگ، سرمایه برای تبلیغات اینترنتی دارید یا نه! در بازاریابی محتوا با توجه به نیاز مخاطبانتان می توانید برای رفع نیازشان محتوا تولید کنید. ممکن است با نوشتن یک مقاله بتوانید نیاز مخاطبانتان را بر طرف کنید یا اینکه یک ویدئوی آموزشی تولید کنید. با تولید محتوای آموزشی مورد نیاز مخاطبانتان می توانید آن ها را به مشتریانتان تبدیل کنید.
ابتدا با محتوای رایگان شما نیازشان بر طرف می شود و بعد به شما اعتماد می کنند و خواهان محصولات و خدمات پولی شما که به محتواهای آموزشی تان ارتباط دارند می شوند.
در این روش مشتری با میل خودش به سمت شما می آید و خواستار محصولات و خدمات شما می شود.
آیا برای دیجیتال مارکتینگ به بودجه زیادی نیاز هست؟
برای دسته اول که بازاریابی دیجیتال نوع آفلاین هست هزینههای شما ممکن است بسیار بالا باشد. از قیمتهای سرسامآور تبلیغات تلویزیونی نمیتوان چشمپوشی کرد. اما در روشهای بازاریابی آنلاین روشهای بسیارکم هزینهتری موجود است.
اگر بخواهید از کانالهای سئو یا شبکههای اجتماعی یا بازاریابی محتوایی استفاده کنید باید این خبر خوب را به شما بدهم که نسبت به بازخوردی که میگیرید به شدت هزینه کمی پرداخت میکنید. اگر هم بخواهید از کانالهای تبلیغات کلیکی یا تبلیغات همسان استفاده کنید میتوانید با بازدهی خیلی خوبی با دریافت آمار دقیق از نتایج کمپین خود، هزینه خود را مدیریت کنید و بسته به نتیجهای که میخواهید بگیرید یا تعداد کلیکی که نیاز دارید، خودتان هزینه دلخواه خود را وارد میکنید.
چارچوب کلی دیجیتال مارکتینگ چیست؟
چارچوبی در حوزه اهداف و کانالهای دیجیتال مارکتینگ مرسوم است به نام چارچوب (RACE (Reach-Act-Convert-Engage
در هریک از این مراحل، اهداف و کانالها و روشها بازاریابی متفاوت خواهد بود. در بخش reach هدف جذب مشتریان یا آشنایی اولیه آنها با خدمات است. در این بخش از بازاریابیهای آفلاین یا آنلاین میتوان استفاده کرد. در بخش Act هدف آنست که مشتری خرید اولین خود را انجام دهد و به قولی فعالسازی شود. در این بخش میتوان از شبکههای اجتماعی، صفحات فرود، بازاریابی مجدد، ایمیل مارکتینگ یا … استفاده کرد.
در بخش Convert هدف آن است که مشتری به یک خریدار پرتکرار تبدیل شود که برای هر شرکتی میزان مختلفی از فروش، معنی فروش پرتکرار است. از ریتارگتینگ، CRO، UGC، شخصیسازی، ایمیل مارکتینگ و … میتوان در این بخش استفاده کرد و در نهایت در بخش Engage هدف آن است که مشتری به یک مشتری وفادار و همیشگی تبدیل شود و یا این که اگر تکرار خریدهای او کم شده یا مدتی است خریدی نداشته مجدداً او را وفادار کنیم. در این بخش نیز شخصیسازیهای اتوماتیک، برنامههای وفادارسازی، سیستمهای CRM و … از تاکتیکهای مرسوم است.
وظایف مدیر دیجیتال مارکتینگ چیست؟
بازاریابان دیجیتال روی شاخصهای کلیدی عملکرد (KPI) خاصی متمرکز هستند و با توجه به آنها و سنجش دقیقشان، بازدهی هریک از کمپینهای مختلف خود در کانالهای مختلف را اندازهگیری میکنند و با این نتایج بهترین آنها را اجرا میکنند.
کلام آخر
تا جایی که می توانید با توجه به میزان سرمایه و نوع کسب و کارتان از بازاریابی دیجیتال استفاده کنید. همانطور که دیدید دیجیتال مارکتینگ دنیای بزرگی دارد و فقط به ابزارهایی مثل سایت و اینستاگرام محدود نمیشود.
دیجیتال مارکتینگ نیاز اصلی هر کسب و کاری است که به صورت آنلاین فعالیت می کند. در واقع بازاریابی دیجیتال یک قسمت جدایی ناپذیر در کسب و کارهای اینترنتی است. اگر به دیجیتال مارکتینگ علاقه دارید و به اصطلاح میخواهید دیجیتال مارکتر شوید باید بدانید که دیجیتال مارکتینگ هنر و علمی است که برای متخصص شدن در آن باید سالها وقت بگذارید و علاوه بر آن باید به اصول و مبانی علم بازاریابی هم تسلط خوبی داشته باشید.
استفاده از ابزارهایی که در این مقاله به آن ها اشاره کردیم برای هر کسب و کار آنلاینی واجب است. یعنی هیچ کسب و کار آنلاینی وجود ندارد که از این روش ها استفاده نکرده باشد و هم اکنون موفق باشد.
امیدواریم با مفهوم و ابزارهای دیجیتال مارکتینگ به خوبی آشنا شده باشید و از این مقاله نیز استفاده کافی را برده باشید. در پایان اگر سوال یا نظری دارید حتماً در نظرات برای ما بنویسید.