مروری بر تحقیقات موجود نشان میدهد فواید ترامادول در کاهش درد مزمن اندک است و مصرف این دارو ممکن است با عوارض جانبی جدی همراه باشد. این یافتهها اعتبار ترامادول بهعنوان گزینه «ایمنتر» اپیوئیدی برای درمان درد مزمن را زیر سؤال میبرد.
ترامادول، نوعی اپیوئید مصنوعی است که معمولاً برای دردهای متوسط تا شدید تجویز میشود، زیرا تصور میشود نسبت به سایر اپیوئیدها کمتر اعتیادآور است و خطرات کمتری دارد. به همین دلیل، مصرف آن در سالهای اخیر بهشدت افزایش یافته، در حالی که شواهد جدید نشان میدهند ترامادول همچنان خطر اعتیاد دارد و اثربخشی آن بهعنوان مسکن مورد پرسش است.
در این مطالعه، ۱۹ کارآزمایی بالینی تصادفی که ترامادول را با دارونما مقایسه کرده بودند، شامل ۶۵۰۶ بزرگسال با درد مزمن حداقل سه ماهه، تحلیل شد. شرایط مورد بررسی کردن شامل استئوآرتریت، درد کمر، فیبرومیالژیا، درد نوروپاتیک و درد مرتبط با سرطان بود. پژوهشگران شدت درد، کیفیت زندگی، عوارض جانبی جدی و غیرجدی، علائم افسردگی و وابستگی به دارو را سنجیدند و از روشهای آماری دقیق برای سنجش قطعیت شواهد استفاده کردند.
به ریپورت نیواطلس، در ۱۳ کارآزمایی که شدت درد را اندازهگیری کردند، ترامادول بهطور میانگین باعث کاهش ۰٫۹۳ نمرهای روی مقیاس عددی صفر تا ۱۰ شد، در حالی که پژوهشگران حداقل تغییر مهم (MID) را ۱٫۰ نمره تعیین کرده بودند. ترامادول به این آستانه نرسید و نشان داد اثر ضد درد آن از نظر بالینی ناچیز است.
علاوه بر کاهش اندک درد، شواهد با قطعیت متوسط نشان داد مصرفکنندگان ترامادول بیش از دو برابر بیشتر در معرض عوارض جانبی جدی مانند مشکلات قلبی یا سرطانهای تازه تشخیصدادهشده هستند، هرچند به دلیل کوتاهبودن مدت زمان کارآزماییها (اکثراً کمتر از ۱۶ هفته) نمیتوان نتیجهگیری کرد که خود دارو مستقیماً باعث سرطان میشود.
ترامادول نیز خطر بروز عوارض جانبی غیرجدی از جمله تهوع، سرگیجه، یبوست و خوابآلودگی را افزایش داد. سایر مشکلات شایع شامل استفراغ، خارش، تعریق، بیخوابی و کاهش اشتها بود.
پژوهشگران هشدار دادند که بیشتر مطالعات بررسی کردنشده در این مرور ممکن است دارای سوگیری بوده باشند، یعنی احتمال دارد در فواید ترامادول اغراق شده و عوارض آن کمتر از واقعیت نشان داده شده باشد. گرچه، با وجود این محدودیتها، دادهها به طور مداوم نشان میدهند که ترامادول تنها کاهش کمی در درد ایجاد میکند و عوارض جانبی آن مهم است، بنابراین در مجموع مضرات آن از فوایدش بیشتر است.
گرچه بسیاری از بیماران با درد مزمن هنوز ترامادول مصرف میکنند، بررسی کردن جدید نشان میدهد که فواید محدود آن ناتوان است خطراتش را توجیه کند. برای بیشتر بیماران، بهویژه کسانی که درد طولانیمدت دارند، درمانهای غیرمخدر یا روشهای ترکیبی کنترل درد، گزینهای ایمنتر و پایدارتر برای کاهش درد هستند.
این پژوهش در ژورنال BMJ Evidence-Based Medicine منتشر شده است.