سامانه «برق من»؛ وعده‌ای که خاموش ماند

قطعی‌های مکرر برق یکی از مشکلات اصلی زندگی روزمره مردم در سراسر کشور است. این خاموشی‌ها که به‌ دلایل مختلفی از جمله ناترازی تولید و مصرف انرژی، کمبود سوخت نیروگاه‌ها و حتی سیاست‌های زیست‌محیطی مانند توقف مازوت‌سوزی رخ می‌دهد، زندگی مردم، کسب‌وکار آن‌ها و حتی خدمات عمومی را با چالش‌های جدی مواجه کرده است.

در این میان، سامانه «برق من» که پیش‌تر با نام «ساپا» شناخته می‌شد، به‌عنوان ابزاری برای اطلاع‌رسانی قطعی‌های برق معرفی شده است اما عملکرد ضعیف و ناکارآمدی آن در ارائه اطلاعات دقیق و به‌موقع، باعث نارضایتی بسیاری از شهروندان شده است.

نگاهی به محتوایی که یوزران در شبکه‌های اجتماعی درباره سامانه برق من و جدول‌های خاموشی آن منتشر کرده‌اند، نارضایتی‌ها از این سامانه را نشان می‌دهد. بسیاری از یوزران می‌گویند زمان‌بندی اعلام شده در «برق من» با واقعیت مطابقت ندارد. در موارد بسیار زیادی دیده شده که برق منزل یا محل کار افراد در ساعت‌هایی قطع می‌شود که در جدول اعلام نشده یا خاموشی در روزهایی رخ می‌دهد که در جدول اعلام نشده است.

این روزها که میزان و دفعات قطعی برق، به‌ویژه در شهرستان‌ها بیشتر شده و خاموشی‌ها از دو ساعت به چهار ساعت در روز رسیده، اهمیت اطلاع‌رسانی دقیق و عملکرد مناسب سامانه برق من پررنگ‌بندی‌تر از پیش هم شده است.

ناترازی برق و ناچاری مردم از تحمل خاموشی‌ها از یک سو اذیت‌کننده شده و اطلاع‌رسانی غیر دقیق این سامانه که امکان برنامه‌ریزی مردم برای ساعت‌های خاموشی را سلب می‌کند، از سوی دیگر باعث نارضایتی شهروندان شده است. زومیت در مطالعه شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق)، تعدادی از واکنش‌های یوزران به قطع شدن برق خارج از زمان اعلام‌شده را آورده است:

«قرار بود امروز ساعت ۱۳ تا ۱۵ برق قطع بشه، اما ۸:۴۵ و وسط ضبط برنامه قطع شد…در یک هفته اخیر این سومین بار است که زمان‌بندی غلط از آب درمی‌آید. برنامه‌ریزی‌مان مختل شده است.»

«سامانه برق من گفته بود قطعی برق منطقه ما ساعت ۱۶ تا ۱۸ است ولی ساعت ۱۱ صبح برق رفت! این چه برنامه‌ریزی‌ای است؟ حداقل درست اطلاع‌رسانی کنید که آدم تکلیف خود را بداند.»

موارد زیادی از خاموشی در روزهایی که هیچ قطعی برقی اعلام نشده هم هست، مثلا یوزری نوشته: «جدول برق من گفته بود امروز منطقه ما قطعی ندارد ولی ساعت ۱۴ برق به‌مدت دو ساعت رفت! نه زنگ می‌زنند، نه نوتیفیکیشن می‌دهند، نه جدول درست است. خسته شدیم از این وضعیت.»

یوزران نه‌تنها به مشکلات فنی این سامانه، بلکه به ناعدالتی در توزیع قطعی‌های برق هم اعتراض دارند. یوزری نوشته است: «اکثر استان‌های کشور و شهرستان‌های تهران: روزی ۴ ساعت قطعی. بیشتر مناطق شهر تهران: یک روز در میان ۲ ساعت. شمال شهر تهران: اصلاً قطعی ندارد!»

قطعی برق باعث قطع شدن آب در ساختمان‌هایی که از پمپ آب استفاده می‌کنند نیز می‌شود. اجازه دسترسی به اینترنت هم با قطع شدن برق مختل شده است چون باتری دکل‌های مخابراتی فقط چند ساعت پس از قطعی برق روشن می‌مانند. حتی آنتن موبایل‌ها هم با خاموش شدن دکل‌ها قطع می‌شود و برقراری یک ارتباط تلفنی ساده هم دیگر ممکن نیست.

علاوه بر بررسی کردن پست‌های یوزران در سکوی نرم‌افزاری ایکس، تحلیل کامنت‌ها و احساسات یوزران نسبت به سامانه برق من با ابزار تحلیل شبکه‌های اجتماعی دیتاک هم نشان می‌دهد که نارضایتی مردم از این سامانه جدی است. بررسی کردن‌های زومیت و دیتاک حاکی از آن است که بیش از ۶۶ درصد از محتوای منتشرشده در سکوی نرم‌افزاری ایکس درباره این سامانه منفی است. بیش از ۲۲ درصد از یوزران محتوای خنثی در این مورد منتشر کرده‌اند و فقط ۱۱ درصد از یوزران درباره برق من کامنت‌ها مثبت داشته‌اند.

تحلیل احساسات مطالب منتشر شده درباره «برق من» در شبکه اجتماعی اینستاگرام نشان می‌دهد که کامنت‌ها مثبت درباره این سامانه بین اینستاگرامی‌ها به‌مراتب کمتر است چون فقط ۲ درصد از کامنت‌های یوزران مثبت بوده است. ۳۵ درصد از کامنت‌ها هم خنثی بوده و بیش از ۶۱ درصد کامنت‌ها منتشرشده در اینستاگرام هم جهت‌گیری منفی نسبت به سامانه برق من داشته است.

با وجود همه این نارضایتی‌ها نسبت به عملکرد «برق من» در شبکه‌های اجتماعی، تنها جایی که هنوز کامنت‌ها مثبتی درباره این سامانه هست کامنت‌های یوزران در اپلیکیشن «کافه‌بازار» برای نرم‌افزار «برق من» است. البته با وجود این که یوزران در کامنت‌های مربوط به این اپلیکیشن از عملکرد آن اعلام رضایت کرده‌اند و تعداد امتیاز کامل این اپلیکیشن هم زیاد است اما میانگین امتیازی که از بیش از ۲۴ هزار و ۶۰۰ رأی یوزران برای اپلیکیشن برق من ثبت شده امتیاز متوسطِ ۳ بوده است.

قطع شدن مکرر برق بدون اطلاع‌رسانی دقیق، به‌ویژه در روزهای گرم تابستان، کیفیت زندگی شهروندان را کاهش داده است.

علاوه‌بر این، قطعی‌های برق به اقتصاد خانوارها و کسب‌وکارها آسیب جدی وارد کرده است. طبق ریپورت مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، قطعی برق صنعت در هر روز سال ۱۴۰۳ برابر با ۹ هزار و ۲۱۸ میلیارد تومان محاسبه شده و بیشترین آسیب هب صنعت تولید فلزات، صنعت مواد شیمیایی و صنعت تولید فرآورده‌های معدنی غیرفلزی وارد داشته است.

قطعی‌هایی که در دیتاسنترها اتفاق می‌افتد، مثل قطعی برق ۸ ساعت در روز که محمدحسین شانه‌ساززاده، مدیرعامل اپراتور شاتل اخیرا به آن اشاره کرده کیفیت اینترنت را هم پایین آورده است. نه فقط شاتل که همه اپراتورهای اینترنت ناترازی برق را اصلی‌ترین بحران در حوزه اینترنت می‌دانند. اینترنتی که این روزها نیاز اولیه همه افراد، کسب‌وکارها، مشاغل و اصناف است.

این خسارات در کنار هزینه‌های اضافی برای خرید ژنراتور یا UPS، بار مالی مضاعفی را بر دوش خانوارها و کسب‌وکارها گذاشته است. در این میان، از دولت انتظار می‌رود در شرایطی که حل مشکل ناترازی انرژی برایش مقدور نیست، دست‌کم در اطلاع‌رسانی خاموشی‌ها دقیق باشد و با درک شرایط سخت مردم در این روزها، با بی‌برنامگی و ناکارآمدی یک سامانه به نارضایتی بیشتر دامن نزند.

شما درباره سامانه برق من چه نظری دارید؟ آیا از عملکرد این سامانه راضی هستید؟ نظرتان را در بخش کامنت‌ها با زومیت در میان بگذارید.