شرکت مخابرات ایران در نخستین روز از «کنفرانس ملی مخابرات» که با شعار «هم‌صدا برای توسعه ارتباطات» برگزار شد، رسماً از آغاز بزرگترین پروژه صنعت ICT ایران رونمایی کرد. این مگاپروژه ۵ میلیارد دلاری، با هدف جایگزینی کامل شبکه قدیمی سیم مسی با فناوری فیبر نوری طی یک بازه زمانی پنج ساله، با حضور تمام بازیگران اکوسیستم ارتباطات ثابت کشور کلید خورد.
به ریپورت دیجیاتو، این کنفرانس دو روزه که با حضور فعالان اکوسیستم ارتباطات کشور از جمله پیمانکاران، اپراتورها و تولیدکنندگان تجهیزات در هتل المپیک تهران آغاز به کار کرد، فردا، دوشنبه ۵ آبان ۱۴۰۴، با حضور رئیس جمهور دنبال می‌شود، نه تنها به بررسی کردن ابعاد فنی، اقتصادی و اجرایی این تحول بزرگ می‌پردازد، بلکه بستری برای انعقاد تفاهم‌نامه‌ها و قراردادهای عملیاتی این طرح بزرگ است.
فیبر نوری؛ الزامی دیرهنگام برای عبور از بن‌بست ارتباطی
«محمد جعفرپور»، مدیرعامل شرکت مخابرات ایران، در سخنرانی افتتاحیه این کنفرانس، با اشاره به گذشت ۱۰۰ سال از استقرار شبکه مسی در کشور، تأکید کرد که این فناوری دیگر پاسخگوی نیازهای امروز نیست. او گفت: «امروز پروژه مهاجرت نه تنها یک انتخاب نیست، بلکه یک الزام ضروری و کمی دیرهنگام است. در پروژه‌ای که با راهبرد وزارت ارتباطات و همت شرکت مخابرات ایران کلید خورده، قرار است کلیه شبکه مسی طی ۵ سال جمع‌آوری و فیبر جایگزین شود.»
جعفرپور با اشاره به محدودیت‌های شدید شبکه فعلی افزود: «امروز روی خدمت VDSL شتاب میانگین بیش از ۱۶ مگابیت بر ثانیه ناست، در حالی که برای مشترکین دور از مراکز مخابراتی، کیفیت ارتباطات خیلی افت می‌کند. با ارائه خدمات فیبر، تحقق شتاب یک گیگابیت بر ثانیه ممکن شده و این کیفیت برای حدود ۸۰۰ هزار مشترک کنونی فیبر نوری، کاملاً محسوس است.»
دستاوردهای چندوجهی مگاپروژه
مدیرعامل مخابرات ایران در تشریح آورده‌های این طرح ملی به چند محور کلیدی اشاره کرد. او توضیح داد که این پروژه با وصل شدن ۱۰۰ درصدی سایت‌های تلفن همراه (BTS) به فیبر نوری، کیفیت ارتباطات موبایل را نیز مستقیماً ارتقا می‌دهد.
او با اشاره به ناترازی برق در کشور گفت: «مصرف برق یوزران کابل مسی به ازای هر مشترک ۸ برابر بیشتر از یوزران فیبر نوری است. با پروژه سواپ، مراکز تلفن دیجیتال پرحجم جمع‌آوری و خدمت‌های ابری جایگزین می‌شوند که این امر مصرف برق را خیلی کاهش می‌دهد.»
از منظر اقتصادی، جعفرپور با تاکید بر اینکه با هر ۱۰ درصد افزایش ضریب نفوذ ارتباطات ثابت، بین ۱.۲ تا ۱.۵ درصد به تولید ناخالص داخلی (GDP) افزوده می‌شود، گفت: «امیدواریم با اجرای این پروژه، اهداف برنامه هفتم محقق و سهم اقتصاد دیجیتال به بالای ۱۰ درصد برسد.»
او نیز به پتانسیل عظیم اشتغال‌زایی این طرح اشاره کرد و افزود: «با یک میلیون وصل شدن فیبر نوری به صورت مستقیم ۱۰ هزار شغل و غیرمستقیم تا ۴۰ هزار شغل ایجاد می‌شود که این آمار، اشتغال‌زایی کسب‌وکارهای دیجیتال و آنلاین‌شاپ‌ها را شامل نمی‌شود.»
او تحقق «عدالت ارتباطی» را یکی از اهداف این پروژه دانست و گفت: «با اجرای این پروژه، هر فردی در هر جای کشور می‌تواند همان خدمات آموزش و سلامت و پزشکی از راه دور را دریافت کند که فردی در تهران دریافت می‌کند.»
جعفرپور تحقق «دولت الکترونیک» را از اهداف کلیدی پروژه برشمرد و افزود: «امروز ۱۰۰ درصد دستگاه‌های اجرایی مشتری شرکت مخابرات ایران هستند و شبکه دولت بر بستر مخابرات ایران ایجاد شده است. بنا داریم در طول این پروژه این ارتباطات را که حدود ۸۰ درصد آن مبتنی بر کابل مسی است به فیبرنوری تبدیل کنیم تا پایداری در شبکه دولت ایجاد شود.»
او این پروژه را یک جهش بزرگ توصیف کرد و گفت: «اگر ۱۰۰ سال طول کشید تا زوج سیم مسی به تمام منازل و کسب‌وکارها برسد، امروز می‌خواهیم با یک جهش بزرگ در طی ۵ سال تمام بستر شبکه را تبدیل به فیبر نوری کنیم. اجرای چنین پروژه‌ای نیازمند همکاری، همدلی، هم‌صدایی و وفاق است.»
او درباره اثر اجرای پروژه سواپ بر صنعت نیز گفت: «۷۰ درصد تجهیزات مورد استفاده در پروژه در داخل تولید می‌شود. امید داریم با تضمین خریدی که به تولیدکنندگان خواهیم داد، ۳۰ درصد مابقی را هم داخلی‌سازی کنیم. سخت‌ترین تجهیزات شبکه انتقال به صورت بومی تولید می‌شود و امروز بزرگترین شبکه انتقال در خراسان رضوی در حال آزمایش و تحویل است.»
تمام ظرفیت تولید مودم را پیش‌خرید می‌کنیم
جعفرپور شرکت مخابرات را «لوکوموتیو و موتور محرک» صنعت خواند و افزود: «با شروع این پروژه همه پیمانکاران شروع به جذب نیروی انسانی کردند و چون، با در نظر گرفتن اقتصادی بودن این پروژه امکان جذب سرمایه‌های ملی هست.»
مدیرعامل شرکت مخابرات ایران نیز گفت: «بعضی از خطوط تولید که سال‌ها خاموش شده بود به لطف این پروژه روشن شد. با یک کارخانه ۱۲ هزار کیلومتر در فاز اول و با کارخانه دیگر ۱۰ هزار کیلومتر قرارداد بستیم. در حوزه مودم، امروز هفته‌ای ده هزار وصل شدن نیاز به مودم داریم و برنامه‌ریزی ما رسیدن به هفته‌ای ۵۰ هزار وصل شدن است. ما همین امروز حاضریم تمام ظرفیت تولید مودم در کشور را پیش‌خرید، گارانتی و در تولید آن مشارکت کنیم. با اجرای این پروژه که ۵ سال به طول می‌انجامد می‌توانیم حداقل ۱۰ سال ظرفیت اجرایی پیمانکاران را گارانتی کنیم که معنی‌اش ایجاد اشتغال پایدار است.»
او یکی از رویکردهای شرکت مخابرات را مشارکت با سایر اپراتورهای مخابراتی دانست و گفت: «سه‌شنبه هفته قبل مصوبه نوع همکاری و مشارکت مخابرات با سایر اپراتورها تحت مصوبه بیت‌استریم تصویب شد. ما سهم بازار اپراتورهای کوچک را گارانتی می‌کنیم.»
او یکی از دستاوردهای اجرای این پروژه وصل شدن شهرک‌های صنعتی عنوان کرد و گفت در استان البرز به عنوان اولین استان ۱۰۰ درصد شهرک‌های صنعتی به فیبرنوری متصل شده‌اند.
مدیرعامل مخابرات در خصوص زمان‌بندی پروژه سواپ نیز اعلام کرد: «پروژه به صورت ۵ ساله دیده شده و امیدواریم تا انتهای دولت چهاردهم بیش از ۶۰ درصد پروژه به لحاظ جمعیتی انجام شود. برنامه یک سال آینده وصل شدن مشترکین مراکز استان‌ها به فیبرنوری است و امیدواریم بتوانیم در سال ۱۴۰۵ شاهد وصل شدن همه مشترکین باشیم. در همه ۳۱ استان ما قراردادهای اجرا را نهایی کردیم و بیش از ۶۰ درصد حجم قابل ارائه تبدیل به قرارداد شده است.»
فتاحی: بی‌نظمی در پروژه نظم کل زیست‌بوم را بر هم خواهد زد
«حمید فتاحی»، رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، نیز در این کنفرانس گفت: «اصل موضوع مهاجرت مورد تاکید همه است حتی کسانی که نقد دارند. مهاجرت از مس به فیبر یک الزام است.»
او با اذعان به عزم مخابرات برای اجرای پروژه، افزود: «ما نیز در سازمان تنظیم مقررات نسبت به تسهیل و تدوین مقررات مربوطه با همفکری ذی‌نفعان اقدام کردیم.»
فتاحی بیان کرد: «این پروژه ملی و این تغییر تکنولوژی ذی‌نفعانی دارد که هر کد برنامهام سهم قابل توجهی در پیشبرد پروژه خواهند داشت. درخواست من در همه جلسات با شرکت مخابرات توجه ویژه به موضوع سایر ذی‌نفعان در این پروژه است که اگر برای هر کد برنامهام اختلالی در منافع‌شان به وجود بیاید، موانع جدی بر سر پیشرفت پروژه ایجاد می‌شود.»
رئیس رگولاتوری ادامه دادن داد: «سعی کردیم در مقررات تنظیمی و مصوبه هفته گذشته حقوق همه ذی‌نفعان را ببینیم. اما چیزی که روی کاغذ می‌نویسیم تا در عمل تعهد به اجرای آن نداشته باشیم، عملکرد نخواهد داشت و اگر عملکرد را از دست بدهد، در اصل موضوع پیشبرد پروژه تاخیر به وجود خواهد آمد.»
فتاحی هشدار داد: «امروز به نمایندگی از سایر ذی‌نفعان تأکید می‌کنم که هر اختلال و بی‌نظمی در این مسیر از سوی شرکت مخابرات به وجود بیاید، نظم زیست‌بوم بر هم خواهد خورد. چیزی که تا امروز دیدیم تأکید مدیران مخابرات و پیگیری اصل همراهی و همدلی است. مقرره بیت‌استریم هم که ما تصویب کردیم نقش مهمی در این باره دارد.»
رونمایی از شتاب گیگابیتی و نشان دادن زنده شتاب فیبر در مدارس
در بخش دیگری از مراسم، پروژه ملی فیبر نوری رسماً رونمایی شد. در ارتباطی زنده با دو مدرسه «مشکات شاهد» و «پیشگامان» در تهران، شتاب دانلود ۸۸۰ و ۹۳۶ مگابیت بر ثانیه و شتاب بارگذاری ۲۹۰ مگابیت بر ثانیه ثبت شد. نیز ارتباط زنده‌ای با مراکز اجرایی پروژه در ۵ استان قم، سمنان، گیلان، فارس و تهران برقرار و روند کارگذاری فیبرنوری نشان دادن داده شد.
وفاق بدون انحصار؛ محور دولت برای حمایت از توسعه ارتباطات
«ستار هاشمی»، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، نیز در این مراسم گفت: «اولین مرکز مخابراتی ۶ هزار شماره‌ای در خیابان لاله‌زار حدود ۹۰ سال پیش شروع کردن شد. پس از ۹۰ سال دور هم جمع شدیم که رفته رفته این فناوری را خاموش کنیم. امروز نقطه عطفی است در فضای ارتباطی کشور. آنچه گذشت ماحصل زحمات نزدیک به ۱۰۰ سال بوده اما به واسطه ارتقا در فناوری، ما هم لاجرم باید حرکت بکنیم.»
او محور اصلی دولت را «وفاق» در عمل عنوان کرد و گفت: «واقعیت را باید پذیرفت، چند سال فاصله بین اعضای خانواده ارتباطات بوده است. این اختلاف قابل انکار نیست.»
او ادامه دادن داد: «در دولت چهاردهم، اصل را بر وفاق گذاشته‌ایم نه در شعار بلکه در عمل. ما در جلسات تاکید می‌کنیم در راستای وفاق، اقدام ضد رقابتی نخواهیم داشت. یعنی انحصار موضوعیت ندارد. ما از پروژه حمایت می‌کنیم ولی این حمایت صرفاً شامل حال مخابرات ناست.»
از کوچه مسی تا شاهراه فیبر
«صادق عباسی شاهکوه»، مشاور مدیرعامل شرکت مخابرات ایران و رئیس اسبق سازمان تنظیم مقررات، در این کنفرانس با ارائه تاریخچه‌ای از اینترنت در ایران گفت: «پیش از دولت نهم و سال ۸۴ اینترنت موبایل جی‌پی‌آر‌اس و اج بود. دایال آپ داشتیم و با پروانه‌ای که به اپراتورهای PAP داده شده بود تازه خدمت ADSL راه افتاده بود. در دولت دهم تلاش شد اینترنت روی موبایل رشد بکند، مجوز به رایتل داده شد اما با محدودیتی که روی تماس تصویری گذاشته شد، این اپراتور به اندازه کافی رشد نکرد.در دولت یازدهم توسعه سریع نسل ۳ و ۴ با مجوز داده شده با اول و ایرانسل را شاهد بودیم و بالاترین شتاب رشد در دنیا را در این زمینه داشتیم.»
او ادامه دادن داد: «در زمینه ارتباطات ثابت، پروانه ایرانیان نت در سال ۸۹ قرار بود اعطا شد. نیز پروانه‌ها ادغام شد و FCPها شکل گرفتند که قرار بود ۲۵ درصد شبکه مستقل از مخابرات و فیبر داشته باشند. اواخر دولت یازدهم قرار شد ام‌تی‌ان وارد ایرانیان نت بشود اما چون، با در نظر گرفتن تحریم‌ها این اتفاق نیفتاد.»
عباسی شاهکوه تاریخچه اینترنت ایران را اینچنین ادامه دادن داد: «در دولت دوازدهم تلاش شد با همکاری مخابرات VDSL رشد کند و خود مخابرات هم ره‌نگاشت را در زمینه فیبر شروع کرد که چندان موفق نبود. در دولت سیزدهم برنامه ۲۰ میلیون پوشش فیبر استارت خورد و اپراتورها درگیر شدند، دولت حمایت‌های خوبی را در نظر گرفت ولی به نظر من الان در دولت چهاردهم یک فرصت استثنایی با زیرساخت‌های قانونی و وفاق ایجاد شده و فرصتی است که به سمت جمع‌آوری سیم مسی برویم.»
او سپس به آینده فناوری اشاره کرد و گفت: «طبق آمار ابزارهای متصل در هر خانوار در هر ۵ سال دو برابر می‌شود. هوش مصنوعی قطعاْ شتاب بالا و تاخیر کم و قابلیت اطمینان می‌خواهد، که عبارت است از ۵G در اینترنت سیار و فیبر نوری در ارتباطات ثابت.. الان بسیاری از اپراتورها در جهان نسل سوم را خاموش کرده یا این روند را آغاز کرده‌اند و ما هم باید به این سمت برویم تا فرکانس نسل سوم به ۴G و ۵G اختصاص پیدا کند.»
فیبر نوری امروز الزام است، دو سال دیگر اضطرار
او با بیان اینکه توسعه کشور بدون فیبر نوری غیر ممکن است، گفت: «فیبرنوری ۵ سال پیش یک انتخاب بود، اما امروز یک الزام است. اگر باز هم تاخیر کنیم دو سال دیگر تبدیل به اضطرار می‌شود و در شرایط اضطرار بسیاری از مسائل قانونی نادیده گرفته می‌شود و نمی‌توان منافع کل ذی‌نفعان را در نظر گرفت.»
شاهکوه نیز موانع پیشین در افزایش وصل شدن FTTH را «سواد دیجیتال» و «کمبود محتوای جذاب» دانست و بر لزوم رعایت الزامات مهمی چون برنامه زمان‌بندی مشخص، رضایت و حق انتخاب مشترکین و کیفیت خوب خدمت در پروژه جدید تأکید کرد.
شاهکوه نیز موانع پیشین در افزایش وصل شدن FTTH را «سواد دیجیتال» و «کمبود محتوای جذاب» دانست و بر لزوم رعایت الزامات مهمی چون برنامه زمان‌بندی مشخص، رضایت و حق انتخاب مشترکین و کیفیت خوب خدمت در پروژه جدید تأکید کرد.
کیفیت و حداقل قطعی؛ تضمین‌های مخابرات به مردم
«حسن کریمی»، معاون شبکه شرکت مخابرات ایران، نیز در این رویداد ضمن تأکید بر اینکه «فیبر نوری حق اساسی مردم است»، اعلام کرد که کیفیت و استانداردسازی خط قرمز این پروژه است.
او گفت: «ما فقط عدد نمی‌خواهیم، ما کیفیت می‌خواهیم. به زودی تیمی به همه استان‌ها سر خواهد زد و وضعیت اجرایی را بررسی کردن خواهد کرد.»
کریمی به مشترکین اطمینان داد که با اجرای همزمان فیبر در کنار شبکه مسی، میزان قطعی در فرآیند جایگزینی به حداکثر ۲۴ ساعت محدود خواهد شد.
او افزود: «طبق مدل‌های جهانی، ۹۰ درصد مشترکین را باید با اختیار و رضایت خودشان به فناوری جدید منتقل کنیم.»
ثبت رکورد ۶.۵ گیگ در ثانیه
او نیز اعلام کرد که شرکت مخابرات ایران در محل کنفرانس و بر بستر فیبر نوری شتاب ۶.۵ گیگابیت بر ثانیه دانلود را ثبت کرده که بالاترین شتاب تا کنون در ایران است. به گفته کریمی، شتاب ارتباطات مخابرات به زودی به ۱۰ گیگابیت بر ثانیه خواهد رسید.
گفتنی است کنفرانس دو روزه مخابرات، امروز نیز با حضور رئیس جمهور پیگیری خواهد شد. در این کنفرانس نشان دادنگاهی نیز از توانمندی‌های شرکت‌های همکار مخابرات ایران تدارک دیده شده است. نیز مراسم انعقاد قراردادها و تفاهم‌نامه‌های مرتبط با اجرای پروژه تغییر تکنولوژی کابل مسی به فیبر نوری از جمله برنامه‌های کنفرانس شرکت مخابرات ایران است.
