دانشمندان در جریان کشفی شگفت‌انگیز، برای اولین بار در جهان موفق به یافتن بقایای مومیایی‌شده‌ی هفت یوزپلنگ در شبکه‌ای از غارهای عربستان سعودی شدند. این مومیایی‌ها که قدمت برخی از آن‌ها به حدود چهار هزار سال پیش بازمی‌گردد، به دلیل شرایط منحصربه‌فرد محیطی به‌طور طبیعی حفظ شده‌اند و پنجره‌ای نادر به گذشته‌ی این شکارچیان باشکوه در شبه‌جزیره‌ی عربستان می‌گشایند.
در سال‌های اخیر، جمعیت یوزپلنگ‌ها (Acinonyx jubatus) به دلیل از‌بین‌رفتن زیستگاه، شکار و تجارت حیوانات، به‌شدت کاهش یافته است. این شکارچیان دهه‌ها پیش از شبه‌جزیره‌ی عربستان محو شدند، اما احمد بوگ از مرکز ملی حیات‌وحش ریاض و تیمش، در پژوهشی تازه از جزئیات کشف هفت یوزپلنگ مومیایی‌شده و بقایای استخوانی ۵۴ یوزپلنگ دیگر خبر دادند. یوزپلنگ‌ها در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳، در شبکه‌ی غارهای لاوگا در شمال عربستان کشف شدند.
به‌ریپورت نیوساینتیست، پژوهشگران می‌گویند دمای نسبتاً ثابت و رطوبت پایین غارها، شرایط مناسبی برای مومیایی‌شدن فراهم کرده است. با این‌حال، دلیل حضور یوزپلنگ‌ها در این غارها هنوز مشخص نیست، زیرا این حیوانات معمولاً از غارها برای لانه یا ثبت‌ی لاشه استفاده نمی‌کنند و هیچ‌یک از پنج غاری که یوزپلنگ‌ها در آن‌ها کشف شدند، منبع آبی نداشتند.
بیشتر بقایا در یک غار کشف شدند که تنها با یک حفره دسترس‌پذیر بود. اشمیت کونتزل می‌گوید یوزپلنگ‌ها ممکن است درون غار افتاده و نتوانسته باشند بیرون بیایند. به‌جز یوزپلنگ‌ها، بقایای حیوانات دیگری مثل گرگ، شغال راه‌راه، غزال و روباه قرمز نیز در همین غارها کشف شده است.
وقتی پژوهشگران ۲۰ جمجمه‌ی کامل یوزپلنگ را بررسی کردن کردند، دریافتند ۶ مورد متعلق به بزرگسالان و بقیه مربوط به حیواناتی ۶ تا ۲۴ ماهه بودند. نیز، بقایای ۹ توله نیز در غار اصلی یافت شد. حضور این تعداد یوزپلنگ جوان نشان می‌دهد که ماده‌های بالغ احتمالاً از غارها برای پناه‌دادن به توله‌هایشان استفاده می‌کردند.
تله‌های دوربینی نیز نشان دادند که این غارها توسط گرگ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. اشمیت کونتزل می‌گوید این امر نشان می‌دهد که برخی یا همه‌ی غارها در زمان زندگی یوزپلنگ‌ها دسترس‌پذیر بوده و احتمالاً حیوانات آگاهانه وارد آن‌ها شده‌اند.
بوگ و تیمش طبق توالی‌یابی ژنوم سه نمونه، نتیجه گرفتند که جدیدترین یوزپلنگ مومیایی‌شده، بیشترین شباهت ژنتیکی را با زیرگونه‌ی آسیایی دارند. این کشف دور از انتظار نبود، زیرا ایران نزدیک‌ترین زیستگاه این زیرگونه است. اما تحلیل دو نمونه‌ی قدیمی‌تر، متعلق به سه هزار و چهار هزار سال پیش، شباهت‌هایی با یوزپلنگ شمال‌غرب آفریقا نشان داد که بیانگر حضور این زیرگونه در منطقه در آن زمان است.
کشف تازه نه تنها به درک ما از تاریخچه‌ی یوزپلنگ‌ها در منطقه می‌افزاید، بلکه نوتیفیکیشندهای مهمی برای آینده‌ی حفاظت از گونه دارد. به گفته‌ی اشمیت کونتزل، یافته‌ها این ایده را کمک می‌کند که زیرگونه‌های مختلف یوزپلنگ قادر به هماهنگی با شرایط خشک و بیابانی هستند و این موضوع می‌تواند راه را برای برنامه‌های احیای نسل این حیوان در منطقه، با استفاده از جمعیت‌های پرتعدادتر آفریقایی، هموار سازد.
پژوهش در نشریه Research Square منتشر شده است.
