پژوهشگران با تجزیهوتحلیل نمونههای خونی بیماران مبتلا به کووید مزمن ساختارهای میکروسکوپی غیرعادی را شناسایی کردهاند که میتوانند در بروز علائمی مانند مه مغزی و خستگی مفرط نقش داشته باشند.
به ریپورت ساینسآلرت، اینکه چرا برخی افراد ماهها یا حتی سالها پس از عفونت SARS-CoV-2 همچنان با علائم این بیماری دستوپنجه نرم میکنند، یک معمای پزشکی باقی مانده است. دو نظریه اصلی دراینباره وجود داشته است:
نظریه اول که در سال ۲۰۲۱ توسط فیزیولوژیستی اهل آفریقای جنوبی مطرح شد، به میکروکلاتها (Microclots) یا لختههای ریز خونی اشاره دارد. اینها لختههای خونی بسیار کوچک و سفت هستند و میتوانند جریان خون را در مویرگهای حیاتی مختل کنند.
نظریه دوم به تلههای خارج سلولی نوتروفیل (NET) میپردازد. در سال ۲۰۲۲ محققان نشان دادند که بیماران کووید مزمن، سطوح بالایی از NET دارند. NETها تورهای چسبناکی از DNA و آنزیمها هستند که توسط گلبولهای سفید برای به دام انداختن پاتوژنها آزاد میشوند. این تورها در حالت عادی بهشتاب تجزیه میشوند، اما اگر پایدار بمانند، میتوانند باعث مشکلاتی در جریان خون مانند ترومبوز شوند.
ساختارهای عجیب در خون بیماران کووید مزمن
اکنون تحقیق جدید پژوهشگران دانشگاه استلنبوش آفریقای جنوبی نشان میدهد که این دو نشانگر مجزا (میکروکلاتها و NETها) در خون بیماران کووید مزمن با یکد برنامهیگر تعامل دارند. محققان با استفاده از روشهای تصویربرداری پیشرفته، نمونه خون ۵۰ بیمار مبتلا به کووید مزمن را با ۳۸ فرد سالم مقایسه کردند. نتایج جالب بود: بیماران کووید مزمن بهطور میانگین ۱۹.۷ برابر بیشتر از گروه سالم میکروکلات داشتند. نیز اندازه این لختهها در بیماران بهطور قابلتوجهی بزرگتر بود.
اما کشف اصلی زمانی رخ داد که محققان دریافتند NETها در داخل این میکروکلاتها جاسازی شدهاند؛ ارتباطی که پیشازاین هرگز ریپورت نشده بود. این تعامل، کلید ماجراست. تورهای چسبناک NETها با قرارگرفتن در دل لختههای خونی آنها را بسیار مقاومتر میکنند. این ساختارهای ترکیبی در برابر فرایند فیبرینولیزین (مکانیسم طبیعی بدن برای شکستن و حلکردن لختههای خون) مقاومت میکنند.
تفاوت نمونههای خونی آنقدر چشمگیر بود که وقتی نمونهها بهصورت ناشناس به یک هوش مصنوعی داده شد، این سیستم توانست با دقت ۹۱ درصد بیماران مبتلا به کووید مزمن را از افراد سالم تشخیص دهد. این یافته بسیار مهم است، زیرا کووید مزمن درحالحاضر هیچ آزمایش تشخیصی استانداردی ندارد و تشخیص آن اغلب براساس ریپورت علائم بیمار صورت میگیرد. این ساختارهای خونی میتوانند بهعنوان اولین بیومارکر قابل اندازهگیری برای تشخیص قطعی این بیماری عمل کنند.
یافتههای این پژوهش در ژورنال Medical Virology منتشر شده است؛ البته این پژوهش هنوز در مراحل اولیه است و باید کارهای بیشتری برای اثبات رابطه علت و معلولی مستقیم بین این ساختارهای خونی و علائم کووید مزمن انجام شود. بااینحال، اگر محققان بتوانند نحوه اثرگذاری دقیق این لختهها بر بدن را کشف کنند، این یافته میتواند گامی بزرگ به سوی درمانهای هدفمند برای میلیونها نفر باشد که در سراسر جهان از این بیماری رنج میبرند.
