دریای سرخ هزاران سال پیش از آنکه نامش در کتابها یاد شود، تاریخچهای عجیب و پرآشوب را از سر گذراند. میلیونها سال پیش، این نوار باریک آب میان آفریقا و آسیا کاملاً خشک و بستر دریا به دشتی شور تبدیل شد. سپس ناگهان، سیلابی عظیم و فاجعهآمیز آن را دوباره پر کرد.
تشکیل دریای سرخ به حدود ۳۰ میلیون سال پیش بازمیگردد، زمانی که صفحهی عربستان و صفحهی آفریقا از هم جدا شدند. در ابتدا، این دریا درهای باریک و پر از دریاچه بود و با لاگین آبهای مدیترانه در زمانی حدود ۲۳ میلیون سال پیش، به خلیجی وسیع تبدیل شد.
در آن دوران، حیات دریایی رونق فراوانی داشت. صخرههای فسیلی کشفشده در امتداد سواحل شمالی نزدیک دوبه و املج در عربستان سعودی، نشانهای از این رونق هستند. دریای سرخ در آن زمان بهطور طبیعی به مدیترانه میریخت، اما امروز تنها با کانال سوئز ساختهشده توسط انسان به آن متصل است.
بهریپورت آیافالساینس، روند تاریخی مذکور با جزئیات در پژوهشی تازه توسط محققان دانشگاه علم و صنعت ملک عبدالله در عربستان سعودی، بازسازی شده است. پژوهشگران با استفاده از تصویربرداری لرزهای، شواهد میکروفسیلی و تکنیکهای تاریخگذاری ژئوشیمیایی، روند خشکی کامل بستر دریای سرخ را تشریح کردهاند.
دکتر تیانا پنسا، نویسندهی اصلی مطالعه، توضیح میدهد: «یافتههای ما نشان میدهد که بستر دریای سرخ یکی از شدیدترین رویدادهای محیطی زمین را به ثبت رسانده است؛ زمانی که کاملاً خشک شد و حدود ۶٫۲ میلیون سال پیش بهطور ناگهانی دوباره پر از آب شد. این سیل بستر دریا را متحول کرد، شرایط دریایی را بازگرداند و وصل شدن پایدار دریای سرخ به اقیانوس هند را برقرار کرد.»
اما فصلهای تازهی داستان دریای سرخ، هنوز در حال نگارش است. پژوهشهای جدید نشان میدهند که افزایش دما، چالش بزرگی برای صخرههای مرجانی منطقه ایجاد کرده است که ستون تنوع زیستی دریا هستند. دریای سرخ پیش از این رویداد نیز دچار تحولات عظیم شده، اما تغییرات کنونی با شتابی بیسابقه رخ میدهند.
مطالعه در نشریه Communications Earth & Environment منتشر شده است.